Τηλεπικοινωνίες σε Καταστάσεις Έκτακτης Ανάγκης γενικά

Εισαγωγή

Ειναι γνωστό ότι δεν χρειάζεται να είσαι ορειβάτης, ποδηλάτης, χιονοδρόμος, ιστιοπλόος, ή γενικότερα να πηγαίνεις γυρεύοντας, για να βρεθείς ξαφνικά, χωρίς να το περιμένεις σε κατάσταση Εκτακτης Ανάγκης

Η κατάσταση Εκ.Αν. μπορεί να μας βρει στο σπίτι μας στη δουλειά μας, στην απλή εκδρομή μας, στον αυτοκινητόδρομο που πηγαίνουμε με το αυτοκίνητο, και γενικά οπουδήποτε. Μάλιστα θα έλεγα ότι όσο η ανθρωπότητα στηρίζεται στη τεχνολογία, και ξεχνά τον αρχέγονο τρόπο ζωής με πρώτες ύλες που του δίνει η φύση, τόσο πιο εύκολα εμφανίζονται καταστάσεις Εκ.Αν όταν κάποιο από τα καλούδια της τεχνολογίας μας λείψει (πχ Ηλεκτρικό Ρεύμα, τηλέφωνο, Η/Υ κλπ).

Στο παρόν κείμενο θα προσπαθήσω να συγκεντρώσω όλες τις δυνατότητες που υπήρχαν από παλιά αλλά και τις δυνατότητες από συσκευές υψηλής τεχνολογίας που ίσως πέσουν στα χέρια μας, και πως θα μπορέσουμε να τις χρησιμοποιήσουμε αποτελεσματικά, για να επικοινωνήσουμε κατά τη διάρκεια ή μετά από μία Εκ.Αν.

Για διευκόλυνση της όλης παρουσίασης θα θεωρηθεί ότι υπάρχουν 2 είδη εκτάκτων αναγκών οι μεγάλες και οι μικρές.
Μεγάλη έκτακτη ανάγκη είναι όταν έχουμε ένα γενικό Black Out, ένα σεισμό, και γενικά μία καταστροφή σε μεγάλη έκταση. Στη περίπτωση αυτή συνήθως είμαστε κοντά σε άλλους ανθρώπους αλλά τα τηλεπικοινωνιακά συστήματα δεν λειτουργούν ή είναι υπερφορτωμένα.

Μικρή Εκτακτη Ανάγκη θα θεωρήσουμε τη περίπτωση ενός ατυχήματος, αποκλεισμού κλπ. Στη περίπτωση αυτή συνήθως τα τηλεπικοινωνιακά συστήματα λειτουργούν αλλά εμείς είμαστε εκτός της ζώνης κάλυψης τους και τηλεπικοινωνιακά αποκομμένοι.

Τα μέσα που μπορούμε να βρούμε όταν βρεθούμε σε κατάσταση Εκ.Αν. είναι
Οπτικά
Ηχητικά
Τηλέφωνα
Κινητά τηλέφωνα
Ασύρματοι
Ραδιόφωνο
Επικοινωνία Ομάδας.

Στη καθημερινή ζωή οι δυνατότητες επικοινωνίας μας είναι τεράστιες. Στις περιπτώσεις όμως Έκτακτης Ανάγκης ή όταν είμαστε απομονωμένοι όχι από δική μας θέληση, μακριά από τους υπόλοιπους ανθρώπους, τότε πραγματικά θα νιώσουμε δραματικά μικροί και ασήμαντοι μέσα στο απέραντο ανάγλυφο της φύσης ή τους τεράστιους όγκους των ψυχρών και άδειων ανθρώπινων δημιουργημάτων.

Στην Εκ.Αν για να μας προσέξουν, δημιουργούμε οπτικά ή ακουστικά μία κατάσταση που διαφέρει έντονα από τις συνήθειες της περιοχής ή του χώρου που βρισκόμαστε. Εύκολα αντιληπτή γίνεται μια λάμψη που θαμπώνει τα μάτια, μια φωτιά, μια στήλη καπνού, μια έντονα χρωματική αντίθεση με το φόντο της περιοχής, μια έντονη κίνηση σε σχέση με ένα στατικό περιβάλλον, μια έντονη ασυνήθιστη ηχητική ενόχληση, μια έντονη, ξένη προς το περιβάλλον οσμή και γενικά κάθε ασυνήθιστο, ενοχλητικό, περίεργο, επαναλαμβανόμενο ερέθισμα που μπορεί να προσελκύσει τη προσοχή.

Όταν κατορθώσουμε με ένα οποιοδήποτε ανορθόδοξο τρόπο (που η φαντασία μας θα μας υποδείξει) να μας προσέξουν, μετά είναι πολύ εύκολο, με ορθόδοξα μέσα να μεταδώσουμε αυτό που θέλουμε.

Οπτικά

Υπάρχουν κάποια εργαλεία που είναι πολύ χρήσιμα στον άνθρωπο και δεν είναι καθόλου ακριβά, όπως οι φακοί. Το να έχουμε κάποιο φακό πάνω μας, θα μας λύσει τα χέρια σε πολλές περιπτώσεις. Ένας καλός φακός μπαταρίας(κατά προτίμηση μεταλλικός, αδιάβροχος) είναι ένα βασικό εργαλείο επιβίωσης αλλά και επικοινωνίας τη νύκτα, και ένα βασικό εξάρτημα του εξοπλισμού του αυτοκινήτου μας. Τον εφοδιάζουμε με αλκαλικές μπαταρίες και καλό είναι να υπάρχει και ένα δεύτερο σετ εφεδρικές.

Για τη διάρκεια της μέρας και εφόσον έχει ήλιο, η ύπαρξη ενός καθρέπτου μικρού, διπλής όψεως με μία τρύπα στο κέντρο του, είναι καθοριστική για να επιστήσουμε τη προσοχή σε ένα αεροπλάνο ή μια ομάδα διάσωσης. Υπάρχουν αναφορές πιλότων, ότι οπτικά σήματα με καθρεπτάκι έχουν γίνει αντιληπτά από τα βάθη του ορίζοντα, όπου κανένα άλλο μέσο δεν είναι ορατό. Η ισχύς της λάμψης ανάλογα με τη δύναμη του ήλιου είναι της τάξεως 5-7 εκατομμύρια κεριών. Τέτοιοι σκοπευτικοί καθρέπτες υπάρχουν σε καταστήματα που πουλούν ορειβατικό εξοπλισμό ή είδη επιβίωσης.

Για να δουλέψει σωστά ο ειδικός αυτός καθρέπτης, πρέπει να κατανοήσουμε ότι ο ήλιος, το μάτι μας και ο στόχος μας (πχ Ελικόπτερο ή αεροπλάνο) πρέπει να είναι στο ίδιο επίπεδο και το κάτοπτρο κάθετο στη διχοτόμο της γωνίας ήλιου στόχου.

Για να τον χρησιμοποιήσουμε σωστά, πρέπει αφού μέσα από τη τρύπα δούμε τον στόχο, παίζουμε το κάτοπτρο πάνω κάτω χωρίς να χάσουμε τον στόχο μας, μέχρι να δούμε και το είδωλο του προσώπου μας φωτισμένο από μία φωτεινή κηλίδα. Αν η γωνία στόχου ήλιου είναι μεγαλύτερη από 90° σε 10 εκατοστά απόσταση από το πρόσωπο το κάτοπτρο, τότε τη φωτεινή κηλίδα θα τη δούμε έξω από το πρόσωπο μας, οπότε χρησιμοποιούμε τη παλάμη μας (του άλλου χεριού) για βοήθεια. Με κινήσεις του καθρέπτη θα προσπαθήσουμε τη κηλίδα να τη φέρουμε στη τρύπα σκόπευσης δηλαδή στο στόχο μας.

Όταν βεβαιωθούμε ότι το σήμα μας έγινε αντιληπτό, διακόπτουμε τη σκόπευση, γιατί δυσκολεύουμε και εκνευρίζουμε αυτούς που μας αναζητούν και την επαναλαμβάνουμε μόνο κατά διαστήματα, όσο πλησιάζουν απλά για να διευκολύνουμε τον τελικό εντοπισμό μας. Εαν η έρευνα γίνεται με αεροπλάνο, ο εξειδικευμένος πιλότος μας ειδοποιεί ότι έλαβε το σήμα “παίζοντας” τα φτερά αριστερά-δεξιά. Στην αγορά υπάρχουν επίσης μικρά καθρεπτάκια μίας όψεως με ένα θολό περίγυρο γύρω από τη κεντρική τρύπα. Αυτά είναι πιο εύχρηστα γιατί μέσα από αυτά βλέπουμε μία φωτεινή κηλίδα που είναι η σκόπευσή μας.

Η ύπαρξη λευκών πανιών-πετσετών μπορεί επίσης να αντικαταστήσει την ύπαρξη 2 σημαιών για δημιουργία σινιάλων.

Χρησιμοποιώντας ρούχα, πανιά ή οτιδήποτε είναι πρόχειρο, και χρωματικά αντίθετο με το φόντο του εδάφους, μπορούμε να κάνουμε σε καθαρό ομοιόμορφο έδαφος σήματα που φαίνονται από μακριά και ειδικότερα από αεροπλάνα χρησιμοποιώντας τον διεθνή κώδικα σημάτων Εδάφους Αέρα.

Τέλος τα σήματα καπνού, είτε με τη κλασσικά ινδιάνικη έννοια είτε και σαν φωτιά, γίνονται ορατά από μεγάλες αποστάσεις
(ΠΡΟΣΟΧΗ – Με τις απαραίτητες προφυλάξεις για να μην επεκταθεί και δημιουργήσουμε πυρκαγιά, καθαρίζουμε τον χώρο γύρω γύρω σε απόσταση 10 μέτρων και τη παρακολουθούμε συνέχεια, αν έχει αέρα, δεν την ανάβουμε καθόλου).
Χρησιμοποιούμε χλωρά φύλλα-πρασινάδα ή νερό για άσπρο καπνό σε σκούρο φόντο, ή θα κάψουμε λάδια – λάστιχα για σκούρο καπνό σε ανοικτό φόντο.

Η ύπαρξη φωτοβολίδας είναι εύκολη για οργανωμένες αποστολές ανθρώπων που ξέρουν ότι ίσως βρεθούν σε ανάγκη εκεί που θα πάνε. Η ύπαρξη της είναι επιθυμητή αλλά δυσκολότερη για ένα απλό πολίτη που βρίσκεται ξαφνικά αποκλεισμένος από το χιόνι. Η φωτοβολίδες δεν ρίχνονται όλες μαζί, αλλά σε χρονικά διαστήματα 5, 10 ή 30 λεπτών ανάλογα με τη ποσότητα και τη πιθανότητα να μας δουν.

Ηχητικά

Μια σφυρίχτρα, είναι πολύ χρήσιμη, γιατί με μικρή προσπάθεια βγάζω δυνατό οξύ ήχο. Ειδικά στη χώρα μας που είναι σεισμογενής, η ύπαρξη μίας σφυρίχτρας, μπορεί να αποβεί πολύτιμη, τη στιγμή μάλιστα που ούτε βάρος μας είναι ούτε όγκος και πιάνει εύκολα στα κλειδιά μας..

Επίσης υπάρχει η φωνή μας η οποία με κατάλληλες προϋποθέσεις μπορεί να μας βοηθήσει να συνεννοηθούμε σε μεγάλες αποστάσεις.

Στα ηχητικά σήματα παίζει μεγάλο ρόλο η διεύθυνση και κατεύθυνση του ανέμου, που παίρνει και παρασύρει τους ήχους σε μεγάλες αποστάσεις και όχι πάντα προς τη μεριά που θέλουμε. Επίσης μεγάλο βοήθημα είναι η ύπαρξη αντήχησης από μεγάλους όγκους που βρίσκονται σχετικά μακριά μας (πχ Βράχοι) και δημιουργούν επαναλαμβανόμενους ήχους.

Για τη φωνή το πιο σημαντικό, είναι να παίρνουμε βαθιές εισπνοές και να θυμόμαστε πως επικοινωνούν οι βοσκοί σε πολύ μεγάλες αποστάσεις, τονίζοντας και μακραίνοντας κυρίως τα φωνήεντα και τις καταλήξεις χωρίς βιασύνη. (πχ: ΕΕχουμΕΕ ΑΑνΑΑγκΗ ΑΑπΟ βοΗΗθειΑΑΑΑ)

Βασική προϋπόθεση για κάθε μορφής επικοινωνίας εκτός του προφορικού λόγου, είναι μία κοινά κατανοητή και αποδεκτή κωδικοποίηση των μηνυμάτων. Ο κώδικας Μορς είναι ο πλέον διαδεδομένος και εύχρηστος, μεταδίδεται οπτικά, ακουστικά αλλά και ασύρματα και καλό είναι να τον έχουμε πάντα μαζί μας σε μια αδιάβροχη πλαστικοποιημένη κάρτα έστω και αν τον ξέρουμε απ έξω. Βέβαια αυτό προϋποθέτει ότι ο πιθανός ανταποκριτής μας τον γνωρίζει κάτι όλο και πιο δύσκολο τελευταία.

Τηλέφωνα – Κινητά – Ασύρματοι

Τηλεφωνία

Τα τηλέφωνα αν και υπάρχουν σχεδόν παντού είναι αρκετά άγνωστα στο ευρύ κοινό. Η όλη συσκευή στη συνηθέστερη παραλλαγή της αποτελείται από το ακουστικό και το κυρίως τηλέφωνο που συνήθως έχει και το πληκτρολόγιο. Η σύνδεση του ακουστικού με το κυρίως τηλέφωνο γίνεται από ένα κορδόνι που έχει μέσα του 3 μικρά καλωδιάκια, ενώ η σύνδεση όλης της συσκευής με τον “ΟΤΕ”, γίνεται με ένα κορδόνι που έχει 2 καλωδιάκια. Όλοι θα έχουμε δει σε ταινίες με απαγωγές, κλπ ότι για να μην έχει το θύμα επικοινωνία με τον έξω κόσμο, ο “κακός” τραβάει το κορδόνι του τηλεφώνου και το κόβει. Αν όμως ξέρουμε ότι η όλη ιστορία ειναι 2 καλωδιάκια τα γυμνώνουμε με τα δόντια μας και τα συνδέουμε στριφτά ελέγχοντας τη συσκευή μας αν έχει γραμμή. Αν το κορδόνι στην άκρη του έχει φις που μπαίνει σε αντίστοιχη πρίζα ξηλώνουμε και το καλώδιο της πρίζας και του κάνουμε τα ίδια, με σκοπό να βρούμε τα αντίστοιχα καλώδια. Οι πρίζες στα αναλογικά και ψηφιακά τηλέφωνα είναι παθητικές συσκευές και μπορούμε να τις παρακάμψουμε. Αυτό δεν δουλεύει σε τηλέφωνα ψηφιακά (ISDN) που έχουν φαρδύ βύσμα με τουλάχιστον 4 καλωδιάκια συνδεδεμένα και σε IP-φωνα που έχουν 8.

 Το να καλέσουμε ένα τηλέφωνο είναι κάτι που πιστεύουμε ότι το ξέρουμε όλοι, αφού το κάνουμε από παιδιά ίσως, αλλά μπορεί να υπάρξουν μερικά προβλήματα. Αν η Εκ.Αν. είναι μεγάλη μην προσπαθείτε να πάρετε, κατά 99% το κέντρο του ΟΤΕ έχει πέσει και θα χάνετε το χρόνο σας.

Η κάθε τηλεπικοινωνιακή εταιρεία (όπως είναι ο ΟΤΕ) έχει εγκατεστημένα τηλεφωνικά κέντρα με χωρητικότητα μέχρι και 10% των συνδρομητών που εξυπηρετεί, και αυτό γιατί σε κανονικές συνθήκες δεν μιλάνε όλοι μαζί στο τηλέφωνο. Δηλαδή στατιστικά δεν μιλούν ταυτόχρονα όλοι οι συνδρομητές αλλά υπάρχει ένας καταμερισμός τους στη διάρκεια του χρόνου, που σε γενικές γραμμές καλύπτεται με τον υπάρχοντα εξοπλισμό.

Παρόλα αυτά όλοι έχουμε παρατηρήσει ότι σε ώρες αιχμής, μέρες εορτών ή τη πρωτοχρονιά που πολύς κόσμος θέλει να μιλήσει στο τηλέφωνο, ότι δεν μπορούμε να πάρουμε εύκολα γραμμή. Φαντασθείτε τι θα γίνει σε μια Εκ.Αν. που ΟΛΟΙ θέλουν να επικοινωνήσουν και να μάθουν αν οι δικοί τους άνθρωποι είναι καλά. Το πρόβλημα δεν το λύνει η κινητή τηλεφωνία η οποία έχει και αυτή το ίδιο πρόβλημα ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα. Αν πρέπει οπωσδήποτε να επικοινωνήσουμε ας δοκιμάσουμε καλύτερα γραπτά μηνύματα (SMS). Γενικά καλό είναι σε τέτοιες καταστάσεις να ξεχνάμε το τηλέφωνο και παίρνουμε μαζί μας ένα ραδιοφωνάκι για να ακούμε τουλάχιστον τις ειδήσεις.

Το σχήμα μας βοηθάει να καταλάβουμε ότι άλλος ο αριθμός των συνδρομητών, άλλη η δυνατότητα ταυτόχρονης εξυπηρέτησης χρηστών των τηλεφωνικών κέντρων, και άλλη η χωρητικότητα των συνδέσεων από το ένα κέντρο στο άλλο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η συμπεριφορά των τηλεφώνων σταθερών και κινητών στη διάρκεια του σεισμού της 7 Σεπ 1999 που κτύπησε την Αθήνα. Υπάρχουν γύρω στα 4 εκατομμύρια πληθυσμός στην ευρύτερη περιοχή και από αυτούς το 1 εκατομμύριο είχε κινητό τηλέφωνο. Μέχρι τότε που ο κόσμος δεν είχε κινητά, ήξερε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις συνήθως ο ΟΤΕ δεν δουλεύει, έτσι ο κάθε ένας προσπαθούσε από το κινητό του να επικοινωνήσει με τους δικούς του. Το τελικό αποτέλεσμα σε εκατοντάδες κλήσεις που έκανα από στο σταθερό μου τηλέφωνο σε χρονική διάρκεια από 5 λεπτά μετά τον σεισμό μέχρι 3.30 ώρες, Το 1/10 των σταθερών τηλεφωνημάτων μου να είναι επιτυχής ενώ σε 10 κινητά τηλέφωνα που καλούσα συνέχεια μόνο με ένα επικοινώνησα μετά από 3 ώρες.

Αυτό είναι και το συμπέρασμα που έχουν καταλήξει διεθνώς οι ειδικοί, δηλαδή σε μεγάλες καταστροφές δεν υπάρχουν τηλεπικοινωνίες λόγω της υπερφόρτωσης των δικτύων (πέρα και της πιθανής καταστροφής τους).
Στα ψηφιακά τηλέφωνα το νούμερο παίρνεται με τόνους. εκεί το πληκτρολόγιο αν έχει βλάβη μπορεί να αντικατασταθεί από ένα φορητό πληκτρολόγιο σαν αυτά που ενεργοποιούν από μακριά τον αυτόματο τηλεφωνητή σας από το μικρόφωνο του τηλεφώνου.  Άλλη λύση είναι πατώντας ρυθμικά και γρήγορα το κουμπί που κάθεται το ακουστικό και κλείνει τη συσκευή, να καλέσουμε το νούμερο που θέλουμε πατώντας το τόσες φορές για τον κάθε αριθμό όσο και ο αριθμός (εξαίρεση το μηδέν που θέλει 10 κτύπους) και τούτο γιατί εκτός από τόνους τα κέντρα δέχονται και παλμούς όπως έπαιρναν τα παλιά (αρχαία πλέον) τηλέφωνα. (Για κάποιον που δεν έχει εμπειρία θα χρειαστεί αρκετές προσπάθειες, αποφύγετε να καλέσετε το 100 γιατί το 0 θέλει 10 σταθερά ρυθμικά κτυπήματα και είναι δύσκολο και προσπαθήστε το 112 που είναι πολύ εύκολο).

Τα κινητά τηλέφωνα

Στη χώρα μας τα κινητά τηλέφωνα έχουν μπει πλέον για καλά στη ζωή μας. Αν έχετε κινητό τηλέφωνο δεν υπάρχει πρόβλημα σίγουρα θα ξέρετε να το χρησιμοποιήσετε. Αν δεν έχετε όμως και βρεθείτε κάπου με ένα κινητό και θέλετε να επικοινωνήσετε πρέπει να το δουλέψετε.
Κατ’ αρχήν αν ψάξουμε στα χαρτιά ή τα πράγματα του κατόχου του κινητού, υπάρχει περίπτωση να βρούμε μία μικρή κάρτα με συνοπτικές οδηγίες χρήσεως του κινητού.
Το σημαντικό σύμβολο για να επικοινωνήσετε μέσω κινητού είναι το

επίσης το

  και τέλος το

     που είναι αυτό που δίνει τροφοδοσία στη συσκευή δηλαδή την ανοίγει ή τη κλείνει και θα πρέπει να αποφεύγεται να το πατήσετε, γιατί μετά για να ξανανοίξει χρειάζεται κωδικό τον οποίο ίσως δεν ξέρετε. Ευτυχώς με το που το πατάμε δεν κλείνει αμέσως αλλά θέλει λίγο χρόνο πατημένο.

Για να καλέσετε λοιπόν πατάτε το νούμερο που θέλετε βάζοντας μπροστά το 210 για Αθήνα ή τον αντίστοιχο κωδικό της πόλεως που θέλετε και αφού γράψετε όλο το νούμερο πατάτε το συμβολάκι με το ανοικτό τηλέφωνο που συνήθως είναι και πράσινο, για να πάρετε γραμμή. Για να κλείσετε τη γραμμή υπάρχει αντίστοιχο σύμβολο με το τηλέφωνο που κλείνει και που μπορεί να είναι και κόκκινο . Αν το τηλέφωνο δεν σας συνδέσει τότε ίσως δεν έχετε επικοινωνία ή το δίκτυο είναι μπλοκαρισμένο από τη πολύ χρήση. Όλα τα τηλέφωνα έχουν τη δυνατότητα να δείχνουν αν είναι μέσα στην εμβέλεια του συστήματος γράφοντας το όνομα της εταιρείας κιν. τηλεφωνίας που ανήκουν, έτσι καταλαβαίνετε από τι είναι το πρόβλημα. Κάτι πολύ χρήσιμο είναι ότι όλα τα κινητά τηλέφωνα μπορούν να καλέσουν τον αριθμό 112 που είναι το πανευρωπαικό τηλέφωνο Έκτακτης Ανάγκης.  Το νούμερο 112 το καλούν όλα τα κινητά χωρίς πρόθεμα και χωρίς υποχρεωτικά να δώσετε το κωδικό (pin) που ανοίγει το τηλέφωνο και που μπορεί να μην τον ξέρετε. Επίσης επειδή η κλήση αυτή έχει προτεραιότητα μπορεί να περάσει ακόμα και από δίκτυο άλλης υπηρεσίας από αυτό που είναι δηλωμένο. Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε κινητό τηλέφωνο ακόμα και χωρίς σύνδεση ή κάρτα με μόνο τη δυνατότητα να έχει φορτισμένη μπαταρία και να υπάρχει κοντά μας κάποιο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας, μπορεί να καλέσει το 112 όταν το έχετε ανάγκη.

Κάτι ακόμα για τη χρήση των κινητών. Το σύστημα GSM που χρησιμοποιούν και οι 3 εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, περιλαμβάνει και το ότι υπάρχει μέγιστη απόσταση επικοινωνίας την οποία κανένα κινητό δεν μπορεί να υπερβεί, φυσικά αυτό δεν γίνεται για να μας ταλαιπωρούν αλλά για τεχνικούς λόγους. Αυτό εξηγεί γιατί από το καταφύγιο Ζολώτας ή και ψηλότερα στον Όλυμπο, αν και υπάρχει οπτική επαφή με τη κεραία κινητής τηλεφωνίας στο καταφύγιο του Σταυρού (πάνω από το Λιτόχωρο), και μεγάλο σήμα, εντούτοις η επικοινωνία είναι αδύνατη. Τα μειονεκτήματα των κινητού τηλεφώνου είναι:
Η μικρή απόσταση που πρέπει να υπάρχει μέχρι τη κεραία, ότι σε περίπτωση μεγάλης Εκ.Αν. είναι πρακτικά άχρηστο στα μεγάλα αστικά κέντρα, τουλάχιστον στα πρώτα κρίσιμα χρονικά στάδια, και ότι μεγάλες εκτάσεις εδάφους, ορεινές, δύσβατες, με λίγο πληθυσμό και γενικά κακή τηλεφωνική επικοινωνία, δεν καλύπτονται εύκολα ούτε από το σύστημα επίγειας κινητής τηλεφωνίας σαν αυτό που έχουμε τώρα.
Βέβαια τα δορυφορικά τηλέφωνα για το κοινό έκαναν ήδη την εμφάνισή τους αλλά μάλλον είναι αρκετά ακριβά για να τα αναλύσουμε αυτή τη στιγμή.

ΑΣΥΡΜΑΤΟΙ

Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο σε περιπτώσεις Έκτακτης Ανάγκης είναι ο ασύρματος. Τέτοιους γύρω μας μπορούμε να βρούμε σε διάφορες θέσεις, Μερικά αυτοκίνητα έχουν το γνωστό μας ίσως CB, Τα περιπολικά έχουν ασυρμάτους VHF τα γνωστά και σαν ‘μοτορόλες’. Ασύρματοι επίσης βρίσκονται στα πλοία, σε μικρά σκάφη στη θάλασσα, ακόμα και σε μικρές βάρκες, στα αεροπλάνα και τα αεροδρόμια, αλλά επίσης και σε ειδικές ομάδες διάσωσης ή ομάδες ανθρώπων, που κάνουν κάτι που τους χρειάζεται αντίστοιχα η επικοινωνία. Αν βρεθούμε για παράδειγμα στο βουνό, μία οργανωμένη ομάδα ορειβατών, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχει μαζί της ασύρματο.

Οι ασύρματοι μπορεί να είναι πολλών ειδών, οι συνηθέστεροι όμως και απλούστεροι είναι οι ασύρματοι vhf για τους οποίους και αναφέρομαι παρακάτω.

Όπως και στα κινητά τηλέφωνα, όλοι οι ασύρματοι έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Έχουν ένα διακόπτη On/Off για να δουλέψουν, 2 αντίστοιχα κουμπιά το ένα που γράφει “volume” για την ένταση της φωνής και ένα που γράφει “squelch” και που ρυθμίζει τη φίμωση του θορύβου της συχνότητας. Το πρώτο που πειράζουμε είναι το squelch. Γυρνώντας το αριστερά θα ακούσουμε θόρυβο. Αν δεν ακούσουμε σημαίνει πιθανόν ή ότι ο ασύρματος είναι κλειστός και ψάχνουμε για το On/Off ή ότι το volume είναι χαμηλωμένο, ή έχει ειδική ρύθμιση (tone squelch). Αφού επιτύχουμε τη λειτουργία του στην επιθυμητή ένταση ρυθμίζουμε το squelch στο όριο που χάνεται ο εκνευριστικός θόρυβος. Η μάλλον σπάνια περίπτωση να έχει tone squelch γίνεται κατανοητή, αν γυρίζοντας το squelch αριστερά, ανάβει κάποιο φωτάκι ή κάποια ένδειξη άσχετα αν δεν ακούμε τον θόρυβο όπως θα έπρεπε.
Σημαντικό είναι να βρούμε στα αριστερά της συσκευής αν είναι φορητή ή πάνω στο μικρόφωνο της αν δεν είναι, το κουμπί PRESS ή “Push to Talk”. Πατώντας αυτό ο ασύρματος από τη θέση της λήψης που ήταν μέχρι τώρα γυρίζει στη κατάσταση της εκπομπής και πιθανόν ταυτόχρονα να ανάβει ένα μικρό κόκκινο φωτάκι.

Από τώρα και μέχρι να αφήσουμε το PRESS ότι λέμε, μεταφέρεται στους άλλους πιθανούς ακροατές μας, τους οποίους όμως δεν τους ξέρουμε και δεν ξέρουμε αν παρόλα αυτά μας ακούνε. Σημαντικό στη κατανόηση του για κάποιον που δεν έχει ξαναμιλήσει έτσι, είναι ότι η επικοινωνία αυτή είναι μονόδρομη δηλ δεν μπορούμε να ακούμε και να μιλάμε ταυτόχρονα όπως το τηλέφωνο. Ακούμε τι θα μας πει ο άλλος και αφού τελειώσει και μας δώσει να καταλάβουμε ότι τέλειωσε, μπορούμε να μιλήσουμε αφού πατήσουμε το PRESS. Πάντα όταν τελειώνουμε και πριν αφήσουμε το PRESS λέμε τη λέξη ΕΤΟΙΜΟΣ ή OVER για να γίνει κατανοητό στον ανταποκριτή ότι τώρα ακούμε.

Η λέξη κλειδί ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση Κινδύνου, είναι η λέξη MAYDAY που εκφωνείται 3 φορές. Οταν ακουστεί η λέξη αυτή, όλοι οι σταθμοί υποχρεούνται να δίνουν προτεραιότητα στον σταθμό που βρίσκεται σε κίνδυνο και στους υπεύθυνους σταθμούς που θα αναλάβουν τα περαιτέρω, και δεν εκπέμπουν, εκτός αν τους ζητηθεί.

Σημαντικό επίσης σε ένα ασύρματο είναι να βρούμε σε ποιο κανάλι ή συχνότητα είναι. Αυτό θα είναι ή περιστροφικός διακόπτης ή μικρά κουμπάκια ξεχωριστά για κάθε νούμερο ή 2 κουμπάκια με βελάκια πάνω κάτω που οδηγούν στην αλλαγή. Κατ αρχήν πρέπει να κατανοήσουμε ότι όλοι οι ασύρματοι μπορεί να μας φαίνονται ίδιοι, αλλά η κάθε υπηρεσία έχει δικά της κανάλια συχνοτήτων τα οποία δεν είναι απαραίτητα ίδια με άλλης υπηρεσίας. Το λογικότερο είναι ότι αυτός που είχε τον ασύρματο, τον είχε ήδη ρυθμισμένο σε κάποιο κανάλι που θα επικοινωνούσε με κάποιους. Έτσι καλούμε στο κανάλι αυτό. Αν όμως δεν υπάρξει ανταπόκριση θα πρέπει να περιπλανηθούμε σε άλλα κανάλια.

Σε μερικές συσκευές υπάρχει το πλήκτρο “call” που συνήθως είναι μία συχνότητα έκτακτης ανάγκης ή μία πολυσύχναστη συχνότητα.
Μερικές συχνότητες για Έκτακτες Ανάγκες είναι οι παρακάτω:
Για πλοία, βάρκες, κότερα, το Κανάλι 16 (Maritime Mobile Service).
Για CB Αυτοκινήτων Κανάλι 9 ή 11 ή 40 (Citizens Band).
Για Αεροπλάνα Συχνότητα 1215 (Air Mobile Service)

Μια καλή λύση είναι να ψάξουμε γυρνώντας από κανάλι σε κανάλι, μέχρι να βρούμε μια άλλη συνομιλία. Αν ναι τότε σε ένα κενό της συνομιλίας, πατάμε το PRESS και με σταθερή φωνή (χωρίς να ουλιάζουμε) λέμε 3 φορές το MAYDAY και περιμένουμε ανταπόκριση.
Να θυμόμαστε ότι υπάρχει πολύς κόσμος που ακούει στις συχνότητες με δέκτες και όχι πάντα με ασυρμάτους. Αν είμαστε σε μία συχνότητα Εκ. Αν. ακόμα και αν δεν ακούμε απάντηση μπορούμε να αναφέρουμε από καιρού εις καιρόν το μήνυμά μας, ελπίζοντας κάποιος με δέκτη να μας ακούσει και να επικοινωνήσει με τις αρχές.
Αν ο ασύρματος είναι φορητός και πιστεύουμε ότι δεν ακουγόμαστε καλά, θα πρέπει να μετακινηθούμε λίγο:

Μικρές μετακινήσεις μπορούν να αλλάξουν δραματικά τη ποιότητα της επικοινωνίας μας. Όσο ψηλότερα είναι η κεραία του και όσο πιο ανοικτό το πεδίο μπροστά μας από εμπόδια, τόσο καλύτερα. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που χρησιμοποιεί ο ασύρματος αλλά και το κινητό τηλέφωνο, ανακλώνται από τις μεταλλικές επιφάνειες και απορροφώνται από τα βουνά τους λόφους και λιγότερο από τα δένδρα (πολύ όμως από τα βρεγμένα φυλλώματα των δένδρων). Οι μεταλλικές επιφάνειες δεν είναι πάντα ορατές, αλλά κρύβονται συνήθως πίσω από κάθε τσιμεντένιο ανθρώπινο κατασκεύασμα.
Έτσι στην ασύρματη επικοινωνία η μεταβολή της θέσης μας είναι σημαντική αν προσπαθούμε να μιλήσουμε μέσα από ένα δωμάτιο από το παράθυρο ή βγούμε στο μπαλκόνι. Σαφώς στη περίπτωση του μπαλκονιού έχουμε καλύτερη επικοινωνία και ακόμα καλύτερη στη περίπτωση της ταράτσας. Η διαφορά ύψους επίσης είναι σημαντική. Αν είμαστε θαμμένοι σε μία κοιλάδα ή ένα υπόγειο τα πράγματα είναι δύσκολα, αν βγούμε όμως στη κορυφή του κοντινού λόφου τα πράγματα είναι καλύτερα.

Άλλη μία βελτίωση προέρχεται από τη θέση της συσκευής. Η τοποθέτηση του φορητού ασυρμάτου ή του κινητού τηλεφώνου σε κάθετη θέση και όσο είναι αυτό βολικό (και εφικτό) μακριά από το σώμα μας (που απορροφά μεγάλο μέρος της ακτινοβολίας), τότε η εμβέλεια του μεγαλώνει.

Σημαντικό επίσης είναι να κατανοήσουμε ότι οι ασύρματες συσκευές στηρίζονται στην ενέργεια μιας μπαταρίας που σύντομα θα τελειώσει. Όσο το τηλέφωνο είναι σε επικοινωνία και ο ασύρματος με πατημένο το PRESS, τόσο η κατανάλωση της μπαταρίας μεγαλύτερη, έτσι προσπαθούμε οι εκπομπές μας και τα τηλεφωνήματά μας να είναι το δυνατόν συντομότερα και περιεκτικά.

Ακόμα και στο τηλέφωνο αλλά οπωσδήποτε στον ασύρματο, πρέπει να ακολουθήσουμε μια απλή διαδικασία, αλλά που τόσο τη ξεχνούμε όταν θα έρθει εκείνη η ώρα. Καταρχήν μιλάμε αργά και δεν φωνάζουμε.

   1o Πατάμε το Press (PTT ή κουμπάκι εκπομπής)
   2ο Περιμένουμε 1 με 2 δευτερόλεπτα. (Για τεχνικούς λόγους)
   3ο Λέμε ποιός ή ποιοί είμαστε.
   4ο Που βρισκόμαστε
   5ο Το είδος του προβλήματος
   6ο Τι χρειαζόμαστε
   7ο Κλείνουμε με ΕΤΟΙΜΟΣ ή OVER
   8o Αφήνουμε το Press (PTT)και ακούμε με προσοχή.

 Αν υπάρχει κίνδυνος απώλειας ανθρώπινης ζωής τότε πριν από το ποιος είμαστε, λέμε τρεις φορές τη λέξη MAYDAY που είναι και το διεθνές σήμα κινδύνου γνωστό στα σήματα Μορς και σαν SOS.

Η καθυστέρηση που προτείνεται στην αρχή, οφείλεται στο γεγονός ότι πολλές συσκευές με το που πατάμε το “PRESS” στέλνουν μερικούς κωδικούς στην αρχή, και επιπλέον πολλές συσκευές στη λήψη τους αργούν μερικά δευτερόλεπτα να ανοίξουν το μεγάφωνο τους για λόγους εξοικονόμησης μπαταρίας.

Στη συνομιλία μας αυτή δεν πρέπει να πλατειάσομε, πρέπει να έρθουμε στη θέση του άλλου που βρίσκεται μακριά μας. Δεν βλέπει αυτά που βλέπουμε εμεί,ς ούτε αισθάνεται αυτά που αισθανόμαστε. Θέλει μόνο να μας βοηθήσει και εμείς ίσως του λέμε ένα σωρό άχρηστα πράγματα. Αυτό που χρειάζεται για να μεταδώσει στις αρχές για να μας βρουν είναι να ξέρει ποιος ή ποιοι είμαστε, που, τι πρόβλημα έχουμε και τι χρειαζόμαστε άμεσα.

Αφού απαντήσει ο ανταποκριτής μας και πρέπει να ξαναμιλήσουμε, περιμένουμε να ακουστεί η λέξη έτοιμος (ή over) που σημαίνει ότι μπορεί και αυτός να μας ακούσει, περιμένουμε λίγα δευτερόλεπτα και μετά πατάμε το “press” για να απαντήσουμε.
Στην επικοινωνία αυτή μπορεί μάλλον να χρειαστούμε κάποιο διακριτικό κλήσεως, δηλαδή κάποιο σύντομο όνομα που να είναι κατανοητό στον ασύρματο. Αυτό μπορεί να είναι από το όνομά μας, η ιδιότητά μας, ή ομάδα μας ή θέση μας κλπ. και συνήθως με αυτό θα μας καλούν. Αυτό μπορεί να μας το δώσει ο ανταποκριτής μας ή να το δώσουμε και μόνοι μας. Θα δώσω μερικά παραδείγματα γιατί μόνο μέσα από αυτά μπορούμε να καταλάβουμε.

 - Λέγομαι Γεωργίου 
   Βρίσκομαι εγκλωβισμένος με 4 αυτοκίνητα, Συνολικά 7 ενήλικες και 2 παιδιά 
   από κατολίσθηση, στον δρόμο Καρπενησίου Μικρού χωριού.
   Χρειαζόμαστε ένα μηχάνημα να ανοίξει τον δρόμο από τους βράχους καθώς και νερό.
   Ετοιμος

 - Κύριε Γεωργίου σας άκουσα δυνατά καθαρά, έλαβα το μήνυμά σας, περιμένετε 
   λίγο να ειδοποιήσω την Αστυνομία ή τη κοντινή Νομαρχία, θα σας καλέσω 
   σε 5 λεπτά. Ετοιμος.

-  Ελήφθη αναμένουμε

---
- Γεωργίου, Γεωργίου από σταθμό Βάσης.

- Βάση από Γεωργίου σας ακούω.
- Το μήνυμά σας διαβιβάστηκε στη αστυνομική διεύθυνση Καρπενησίου, και σε λίγο 
ξεκινούν να σχετικά οχήματα. Θα σας καλέσω πάλι σε 30 λεπτά για να έχουμε επαφή. Τέλος
- Βάση σας έλαβα, αναμένουμε τα οχήματα, νέα επαφή στις 5.15. Τέλος

/////////////////////////

 - Είμαστε μία ομάδα 4 φυσιολατρών από την Αθήνα
   Βρισκόμαστε αποκλεισμένοι από το χιόνι στη Πάρνηθα Δυτικά από το κέντρο 
   “Κυκλαμινα” 1 ώρα δρόμο. 
   Εχουμε ένα τραυματία από πτώση με κάταγμα στο μηρό και αιμορραγία που 
   χρειάζεται νάρθηκα και μεταφορά σε νοσοκομείο
   Αν με λάβατε Ετοιμος.

-  Ομάδα φυσιολατρών από Κέντρο
   Το μήνυμα σας ελήφθη
   Η αιμορραγία ελέγχεται;
   Ετοιμος.

-  Θετικό, ναι αλλά έχει χάσει πολύ αίμα.
   Ετοιμος.

-  Εχετε φορείο
   Ετοιμος

-  Αρνητικόν, όχι
   Ετοιμος

-  Ομάδα από Κέντρο
   θα σταλεί το συντομότερο βοήθεια.
   Νεώτερη επικοινωνία μας σε 15 λεπτά και στη συνέχεια πεντάλεπτες 
   ακροάσεις στις μισές ώρες ελήφθη; Ετοιμος.

-  Ελήφθη Κέντρο και κατενοήθει πλήρως, ραντεβού σε 15 λεπτά Τέλος.

Στο τελευταίο παράδειγμα ή όλη επικοινωνία διαρκεί 30 δευτερόλεπτα, αλλά μέσα στον χρόνο αυτό πέρασαν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες που έπρεπε, διατηρώντας έτσι τις πολύτιμες μπαταρίες μας για τη συνέχεια.

Ο εκπαιδευμένος χειριστής του κέντρου μας ονόμασε “ομάδα φυσιολατρών“, για να διευκολυνθεί στη κλήση του, δεδομένου ότι πέρα από τη δική μας περίπτωση στη συγκεκριμένη συχνότητα μπορούν να γίνονται και άλλες επικοινωνίες τις οποίες πιθανόν να μην ακούμε. Είναι λογικό λοιπόν να υπάρχει μία ονομασία χαρακτηριστική για να ξεχωρίζει τη κάθε περίπτωση.

Αφού πάρουμε το μήνυμα ότι μας έλαβαν και ότι το μήνυμά μας διαβιβάζεται στην Αστυνομία ή άλλη σχετική υπηρεσία, μπορεί να μας ζητηθούν διευκρινιστικές απαντήσεις για μερικά δευτερεύοντα θέματα, όπως τι καιρό έχει στο σημείο εκείνη τη στιγμή, από ποιο δρόμο μπορεί να γίνει ευκολότερη προσέγγιση, αν υπάρχει πλάτωμα για να έρθει ελικόπτερο κλπ. Πάλι η εκπομπή μας θα πρέπει να είναι σύντομη και σαφής.
Αν η επικοινωνία είναι κακή, έχει παράσιτα, παρεμβολές κλπ. προσπαθούμε να μετακινηθούμε σε όσο πιο ψηλό και ανοικτό μέρος, για να αυξηθεί η εμβέλειά μας, Απομακρυνόμαστε από καλώδια, ρεύματα υψηλής τάσεως, πυλώνες της ΔΕΗ, μεγάλους μετασχηματιστές της ΔΕΗ, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, GPS, συσκευές που έχουν καθοδικό σωλήνα ή ηλεκτρονικά μέρη (ηλεκτρονικούς ταλαντωτές), και γενικά οτιδήποτε μπορεί να δημιουργεί ηλεκτρομαγνητικό θόρυβο.

Σε περίπτωση που δεν ακούμε καλά τον ανταποκριτή μας ανοίγουμε, γυρνώντας αριστερόστροφα το κουμπί που γράφει SQUELCH. Όσο δεν μιλάει ο ανταποκριτής μας θα είναι κουραστικό, αλλά όταν μιλάει θα τον ακούμε καλύτερα. Αν αυτά που λέμε, δεν είναι κατανοητά, καλό είναι να επαναλαμβάνουμε 2-3 φορές τη κάθε λέξη. Για λέξεις κλειδιά που δεν έγιναν κατανοητές, χρησιμοποιούμε τον φωνητικό κώδικα, δηλαδή το κάθε γράμμα το αντικαθιστούμε από μία γνωστή λέξη (κυρίως όνομα-ονομασία) που θα τη κάνει ποιο κατανοητή.
Μερικά παραδείγματα είναι οι παρακάτω Ελληνικοί κώδικες που χρησιμοποιούνται από τις κρατικές-στρατιωτικές υπηρεσίες, Εμπορικό Ναυτικό καθώς και ο διεθνής αντίστοιχος.

ΑΣΤΗΡ             ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ			ALFA
ΒΥΡΩΝ             ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ			BRAVO
ΓΑΛΗ              ΓΕΩΡΓΙΟΣ			CHARLIE
ΔΟΞΑ              ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ			DELTA
ΕΡΜΗΣ             ΕΛΕΝΗ 			ECHO
ΖΕΥΣ              ΖΗΝΟΒΙΑ			FOXTROT
ΗΡΩ               ΗΡΑΚΛΗΣ 			GOLF
ΘΕΑ               ΘΕΟΔΩΡΟΣ			HOTEL
ΙΣΚΙΟΣ            ΙΩΑΝΝΗΣ			INDIA
ΚΕΝΟΝ             ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ                  JULIETT
ΛΑΜΑ              ΛΕΩΝΙΔΑΣ			KILO
ΜΕΛΙ              ΜΕΝΕΛΑΟΣ			LIMA
ΝΑΟΣ              ΝΙΚΟΛΑΟΣ	  		MIKE
ΞΕΡΞΗΣ            ΞΕΝΟΦΩΝ			NOVEMBER
ΟΣΜΗ              ΟΔΥΣΣΕΥΣ			OSCAR
ΠΕΤΡΟΣ            ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ			PAPA
ΡΗΓΑΣ             ΡΩΞΑΝΗ			QUEBEC
ΣΟΦΟΣ             ΣΩΤΗΡΙΟΣ			ROMEO
ΤΙΓΡΗΣ            ΤΙΜΟΛΕΩΝ			SIERRA
ΥΜΝΟΣ             ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ			TANGO
ΦΩΦΩ              ΦΩΤΙΟΣ			UNIFORM
ΧΑΡΑ              ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ			VICTOR
ΨΥΧΗ              ΨΑΛΤΗΣ			WΗISKEY
ΩΜΕΓΑ             ΩΜΕΓΑ 			X-RΑΥ            
                                                YANKEE              
                                                ZULU

Η αντιστοιχία των λέξεων στον φωνητικό κώδικα δεν είναι υποχρεωτικό να συμβαδίζει με κάποιο από τα standrd αυτά, αλλά με τη λογική τους.

Παράδειγμα

- Κατασκήνωση από Ομάδα έχουμε πρόβλημα μας τέλειωσε το νερό Έτοιμος

- Ομάδα από Κατασκήνωση δεν σας ακούμε καλώς επαναλάβατε Έτοιμος

- Κατασκήνωση έχουμε ΑΝΑΓΚΗ, ΑΝΑΓΚΗ από ΝΕΡΟ ΝΕΡΟ Έτοιμος.

- Ομάδα σας ακούμε μέσα στο θόρυβο, Επαναλάβατε από τι έχετε ανάγκη.

- Από ΝΕΡΟ Ναός-Ερμής-Ροή-Οσμή,  Ναός-Ερμής-Ροή-Οσμή, Έτοιμος.

- Ελήφθη ομάδα σας στέλνουμε νερό με την επόμενη αποστολή Έτοιμος.

- Ελήφθη μένουμε ακρόαση, Τέλος.

Αν η Έκτακτη Ανάγκη. τραβάει σε πολύ μάκρος, πρέπει να υπολογίσουμε πόσο θα μας φθάσουν οι μπαταρίες. Αν δεν χρειάζεται να υπάρχει συνεχής επαφή με τους ανθρώπους που έχουμε έρθει σε επαφή, μπορούμε να δίνουμε όπως είδαμε, ραντεβού, σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα πχ κάθε ώρα ή μισή ώρα, ώστε να κλείνουμε τον ασύρματο μέχρι τότε και να ελαττώνουμε τη κατανάλωση.

Το βασικό πλεονέκτημα του ασύρματου σε σχέση με το κινητό τηλέφωνο, είναι η δυνατότητα ύπαρξης δικτύου με πολλούς ανταποκριτές, κάτι που στη κινητή τηλεφωνία είναι αδύνατο, τουλάχιστον με τον ίδιο τρόπο και η μεγαλύτερη κατά κανόνα εμβέλειά του σε δεδομένη περιοχή. Το πλεονέκτημα του κινητού τηλεφώνου είναι η ιδιωτική επικοινωνία και η ευκολία επικοινωνίας που δίνει ανά πάσα στιγμή, καθώς και το μεγάλο πλέον εγκατεστημένο δίκτυο.

Ραδιόφωνο.

Το ραδιόφωνο σε καταστάσεις ανάγκης είναι ένα μέσο όχι τόσο επικοινωνίας αλλά ενημέρωσης. Αν έχουμε κάπου χαθεί ή αποκλειστεί, θα μας ειδοποιήσει ότι έγινε γνωστή περίπτωσή μας, ή ότι ξεκίνησε αποστολή για τον εντοπισμό μας. Αν πέσουμε σε μία μεγάλη Έκτακτη Ανάγκη. είναι το απλούστερο μέσο για τις αρχές να ειδοποιήσουν ένα μεγάλο μέρος πληθυσμού. Υπάρχουν ραδιόφωνα μικρά, φθηνά, και είναι χρήσιμο να έχουμε πάντα ένα κοντά μας. Τα μικρά ραδιόφωνα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, καλύπτουν τις μπάντες FM, AM, SW.

Στα FM ακούμε τοπικούς μόνο σταθμούς, αλλά με καλή ποιότητα. Δεν υπάρχουν όμως σταθμοί παντού, για παράδειγμα στη Πίνδο αλλά και στην ορεινή νότια Πελοπόννησο υπάρχουν πολλές περιοχές που δεν πιάνουν ούτε ένα σταθμό FM. Αλλά και σε άλλες περιοχές που έχουν μέχρι 10 σταθμούς, θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι μετά από ένα μεγάλο σεισμό θα έχουμε και διακοπή ρεύματος, οπότε οι περισσότεροι σταθμοί ίσως κλείσουν ή μεταδίδουν αυτόματο πρόγραμμα χωρίς παρουσία ζωντανού εκφωνητή.

Στα AM ή και MW ακούμε σταθμούς της ευρύτερης περιοχής, και η κάλυψή τους τη νύκτα μεγαλώνει η ποιότητα δεν είναι καλή και αν πλησιάζει καταιγίδα έχουμε πολλά στατικά παράσιτα. Επίσης παράσιτα δημιουργούνται εύκολα από κάθε ηλεκτρική ή ηλεκτρονική συσκευή που υπάρχει κοντά μας. Για την Χώρα μας, την ημέρα ακούμε περιοχές μέχρι 50-100 μίλια, αλλά τη νύκτα ακούμε σταθμούς από όλη την Ανατολική Μεσόγειο, Ανατολική Ευρώπη, και Μέση Ανατολή.

Τέλος στη μπάντα SW ακούμε σταθμούς εκτός Ελλάδος και θεωρητικά ανάλογα τη περιοχή συχνοτήτων, από όλο τον κόσμο. Είναι γνωστή άλλωστε η χρήση των ραδιοφώνων βραχέων τη διάρκεια της επταετίας στην Ελλάδα, που ήταν και ο μοναδικός τρόπος ενημέρωσης.
Η μπάντα αυτή δίνει πραγματικά παγκόσμια κάλυψη χωρίς καλή ποιότητα και με αρκετές διαλείψεις, αλλά δεν τη βρίσκουμε εύκολα στα μικρά ραδιόφωνα, και όσα την έχουν είναι ακριβότερα. Επίσης τα περισσότερα ραδιόφωνα SW (βραχέων) για να δουλέψουν σωστά θέλουν λίγο μακρύτερη κεραία, Ενα καλωδιάκι 3-10 μέτρων μπορεί να μας βοηθήσει σε κάτι τέτοιο, το γυμνώνουμε στη μία άκρη και το φέρνουμε σε επαφή με τη κεραία.

Πιστεύω ότι αν προετοιμαζόμαστε για απλές έκτακτες ανάγκες όπως, σεισμοί, πλημμύρες κλπ ένα μικρό ραδιόφωνο AM/FM θα μας καλύψει πλήρως. Αν θέλουμε να προετοιμαστούμε για το πυρηνικό ολοκαύτωμα, ή για πόλεμο χρήσιμο είναι να έχει και SW.

Το Ραδιόφωνο θα πρέπει να είναι εφοδιασμένο με αλκαλικές μπαταρίες για να μην βγάλουν υγρά αλλά θα πρέπει να ελέγχονται από καιρού εις καιρόν.

Δεν είναι μόνο το ραδιόφωνο που μεταδίδει φήμες, απλά επειδή το ακούει πολύς κόσμος, ειδικά σε μία Εκ.Αν. είναι πολύ επικίνδυνο το να μην μεταδίδει ακριβείς πληροφορίες, αυτός είναι και ο λόγος που σε πολύ μεγάλες Εκτακτες Ανάγκες ή σε πόλεμο. υπάρχει κρατικός έλεγχος στις πληροφορίες. Προσπαθείτε να ελέγχετε τι σταθμό ακούτε και πόσο αξιόπιστος μπορεί να είναι τη δεδομένη στιγμή. Από τον ασύρματο ή το κινητό μην μεταδίδεται φήμες ή πληροφορίες ανεπιβεβαίωτες και πάντα να λέτε και τη πηγή της πληροφορίας σας.

Άλλο ένα στοιχείο που πρέπει να ξέρουμε σε περίπτωση πυρηνικής έκρηξης ψηλά στην ατμόσφαιρα (στρατόσφαιρα), είναι Ο “Ηλεκτρομαγνητικός Παλμός”. Ολες οι ηλεκτρονικές συσκευές νεότερης τεχνολογίας (όχι αυτές με λυχνίες) κινδυνεύουν να καταστραφούν ακόμα και όταν είναι κλειστές, δηλαδή σε τέτοια περίπτωση θα πρέπει να ξεχάσουμε κινητά, ασυρμάτους, τρανζιστοράκια κλπ αυτά που θα δουλεύουν είναι μόνο τα παλιά ραδιόφωνα με λυχνίες (αν έχουμε ΔΕΗ, αφού όλος ο έλεγχος των συστημάτων της, γίνεται όλο και περισσότερο ηλεκτρονικός). Τελευταία έχουν εμφανιστεί και μικρές βόμβες ή πύραυλοι που κάνουν αυτή τη δουλειά όχι με πυρηνική έκρηξη αλλά με εκφόρτιση μεγάλου ηλεκτρικού φορτίου. Η εμβέλειά των καταστροφών τους είναι φυσικά μικρότερη στα όρια μίας πόλης ή και γειτονιάς.

Επικοινωνία Ομάδας.

 Ως γνωστό όταν υπάρχει μία ομάδα ανθρώπων που βρίσκονται για ένα διάστημα μαζί, αναπτύσσονται διάφορα προβλήματα συναισθηματικών φορτίσεων και σχέσεων, έλξης ή απώθησης, δημιουργώντας αντίστοιχες επιπτώσεις στην επικοινωνία των μελών της ομάδας αυτής. Οταν τώρα η ομάδα αυτή βρεθεί κάτω από ακραίες ή οριακές συνθήκες, τα προβλήματα αυτά οξύνονται και η επικοινωνία έχει πρόβλημα. Αυτό είναι γνωστό σε ομάδες ορειβατών, ιστιοπλόων και γενικά ανθρώπων που για κάποιο διάστημα αναγκάζονται να ζήσουν στηριζόμενοι στην ομαδικότητα και εξαρτώμενοι ο ένας από τον άλλον, αφού επιτελούν κοινό έργο και έχουν κοινή προσπάθεια αλλά ο κάθε ένας κάνει συγκεκριμένη δουλειά με τον συγκεκριμένα δικό του χαρακτήρα, προσωπικότητα κλπ.

Όταν η εξωτερική φόρτιση ανέβει ή αντιμετωπιστεί ένας κίνδυνος και οι αντοχές των μελών της ομάδας φθάσουν στα όρια, εμφανίζονται πολλά προβλήματα που δεν είχαν προβλεφθεί αρχικά, δυσκολία συνεννόησης, αντίδραση αρκετών κάτω από έντονο φόβο με σπασμωδικές ενέργειες και κάποιων κάτω από έντονη λογική αλλά με ανικανότητα επιβολής της λογικής στους υπόλοιπους ή της επιλογής της σωστής λύσης. Και πολλές φορές έντονη ψυχοφθόρα συζήτηση για το θέμα αυτό. Πολλές φορές οι αντιθέσεις είναι τόσο έντονες που φθάνουν μέχρι και σε διχασμό ή διάλυση της ομάδας.

Εκεί πρέπει να επιστρατεύσουμε όλη τη λογική μας, τη καλή μας θέληση και κοινωνική μας επιβολή για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό. Πρέπει να κάνουμε κατανοητό σε όλους ότι μπροστά στον κοινό κίνδυνο πρέπει να υπάρξει συνολική αντιμετώπιση, βάση της λογικής και των αναγκών όλης της ομάδας, να φέρνουμε τον κάθε ένα στο φιλότιμο, να προβάλουμε την αξία της ομάδας και όχι του κάθε ενός. Να μειώσουμε και να μην δώσουμε συνέχεια σε κάθε ένδειξη επιβολής εξουσίας που όσοι νομίζουν ότι έχουν δίκιο, αυτόματα θέλουν να επιβάλουν. Και να κρατήσουμε τη φλόγα για ζωή που έχει ο κάθε ένας μας μέσα του αναμμένη.

Το Θέμα είναι τεράστιο και η σωστή διεξοδική του έρευνα είναι θέμα ψυχολογίας, ανθρωπίνων σχέσεων και ένα σωρό αστάθμητων παραγόντων που μπορούν να προκύψουν.

Δεν θέλω να επεισέλθω πιο πολύ στο θέμα αυτό αλλά είναι κάτι που πάντα θα πρέπει να το έχουμε υπόψη μας σαν πιθανό σενάριο σε αντίστοιχες συνθήκες. Πχ αποκλεισμός ομάδας σε ασανσέρ.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τέλος θέλω να σημειώσω την ανάγκη ύπαρξης ενός πακέτου επιβίωσης, είτε μέσα στα σπίτια μας, ή τα αυτοκίνητα, ή μαζί μας σε περίπτωση που πιστεύουμε ότι ίσως μας χρειαστεί.
Το πακέτο αυτό εκτός των άλλων και μόνο για τη περίπτωση επικοινωνίας θα πρέπει να έχει πάντα μέσα του ένα μικρό ραδιοφωνάκι, μία σφυρίχτρα, φωτοβολίδες, σκοπευτικό κάτοπτρο, μεταλλικό αδιάβροχο φακό, εφεδρικές μπαταρίες αλκαλικές μπαταρίες, και τέλος Θέση (χώρο) για το κινητό μας τηλέφωνο ή ασύρματο αν έχουμε που θα το βάλουμε τη τελευταία στιγμή. Χρήσιμο είναι όλες οι συσκευές που τροφοδοτούνται με μπαταρίες να τροφοδοτούνται με τον ίδιο τύπο μπαταριών ώστε να μην αναγκαζόμαστε να έχουμε μαζί μας 3 διαφορετικούς τύπους (πχ άλλο για το GPS, άλλο για τον ασύρματο, άλλο για τον φακό) αλλά επίσης να μπορούμε στην ανάγκη να μεταφέρουμε μπαταρίες από μια συσκευή που δεν χρειαζόμαστε εκείνη τη στιγμή σε μία άλλη ζωτικής σημασίας.

Πέρα από αυτά ένας μίνι φακός μπρελόκ, μία σφυρίχτρα και ένας μικρός σουγιάς, είναι τα πράγματα που θα σας συνιστούσα να έχετε μόνιμα μαζί σας στα κλειδιά σας ή στη τσέπη σας.

Με τα παραπάνω προσπάθησα να μεταφέρω τις γνώσεις που αποκόμισα σαν Ραδιοερασιτέχνης, Ορειβάτης, Τεχνικός, Διαβιβαστής και Μηχανικός τηλεπικοινωνιών data τα τελευταία 20 χρόνια, συμμετέχοντας σε αρκετές περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών, για εξασφάλιση επικοινωνίας, εντός και εκτός χώρας, σε περιπτώσεις Δασικών πυρκαγιών, σεισμών και ομάδων έρευνας και διάσωσης.

Το παραπάνω είναι επίσης αποτέλεσμα των παρακάτω εντύπων που έγραψα στο παρελθόν μαζί με τους  Διονύση Δημάκο και Σάκη Εξαρχόπουλο:

“Ραδιοερασιτεχνικές Επικοινωνίες Εκτακτης Ανάγκης για χρήση των Ομάδων Εκτακτης Ανάγκης”
“Ασφάλεια τηλεπικοινωνιών – Πειθαρχία δικτύου” για μέλη ομάδων Δασοπροστασίας, και φορέων σχετικά με Εκτακτες Ανάγκες.
“Επικοινωνίες και τηλεπικοινωνίες” για προσκόπους ανιχνευτές

Καθώς επίσης και του εξαιρετικού βιβλίου
των Π. Γκορφιντ.και Στέλιου Βασιλόπουλου, Εγκόλπιον Ορειβασίας,  Ορειβατικός Σύλλογος Αχαρνών και περιοδικού ΚΟΡΦΕΣ, Αθήνα 1995.

Παράρτημα 1

Ο κώδικας Μορς

Α .-   A             I ..   I            Ρ .-.  R             1 .----
Β -... B             K -.-  K            Σ ...  S             2 ..---
Γ --.  G             Λ .-.. L            Τ -    T             3 ...--
Δ -..  D             Μ --   M            Υ -.-- Y             4 ....-
Ε .    E             Ν -.   N            Φ ..-. F             5 .....
Ζ --.. Z             Ξ -..- X            Χ ----               6 -....
Η .... H             Ο ---  O            Ψ --.- Q             7 --...
Θ -.-. C             Π .--. P            Ω .--  W             8 ---..
  .--- J               ..-  U              ...- V             9 ----.
                                                              0 -----

Παράρτημα 2

Χρήσιμα τηλέφωνα Έκτακτης Ανάγκης

 Η παρακάτω λίστα, δεν είναι για να ακολουθηθεί στο γράμμα, της αλλά στο πνεύμα της. Ο κάθε ένας μας μπορεί ανάλογα με τη περιοχή και τον χώρο που κινείται να γράψει τις υπηρεσίες που πιστεύει, ότι κάποια στιγμή που δεν θα έχει χρόνο ψαξίματος, θα τις βρει εμπρός του.

Σημείωση εκ πείρας: Αν βρίσκεστε στην επαρχία και πρέπει να καλέσετε επειγόντως την Αστυνομία μην καλέσετε το τοπικό τηλέφωνο ακόμα και αν το ξέρετε αλλά κατευθείαν το 100. Τούτο γιατί καταρχήν θα καταγραφεί η κλήση σας και δεύτερον μετά τις 2 το μεσημέρι στις επαρχιακές αστυνομικές διευθύνσεις υπάρχει συνήθως μόνο ένας αστυνομικός που δεν μπορεί να μετακινηθεί εύκολα και που θα βρει χιλιάδες δικαιολογίες για να μην ασχοληθεί με τη περίπτωσή σας. Αυτός που θα απαντήσει στο 100 θα σας παραπέμψει σε αυτούς γιατί κυρίως δεν ξέρει τα τοπικά τοπωνύμια. Πέστε του πολύ καθαρά τη περιοχή που είστε, αρνηθείτε ευγενικά να καλέσετε το τοπικό τμήμα, γιατί καλείτε από καρτοκινητό και δεν έχετε μονάδες και μπαταρία.

Παράρτημα 3

Πακέτο Επιβίωσης

Το πακέτο επιβίωσης πρέπει να έχει μία γενική μορφή, αλλά και να προσαρμόζεται ανάλογα με τη περίπτωση. Στη γενική του μορφή περιλαμβάνει αντικείμενα που είναι χρήσιμα τόσο για γενική όσο και εξειδικευμένη χρήση.

…..<>…..

Τάσος Ζαχαρίου SV1RD